طراحی سیستم‌های اعلام و اطفا حریق

طراحی و نصب سیستم‌های اعلام و اطفا حریق یکی از گام‌های اساسی در ایمنی ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی است. این سیستم‌ها برای تشخیص سریع حریق و مهار فوری آتش طراحی شده‌اند و نقش مهمی در کاهش خسارات جانی و مالی ایفا می‌کنند. در ادامه، به بررسی اجزای اصلی، تفاوت‌ها، راهنمای نصب و تجهیزات سیستم‌های اعلام و اطفای حریق می‌پردازیم.

مفاهیم و اجزای سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق چیست؟

 

سیستم اعلام حریق برای تشخیص زودهنگام آتش طراحی شده است و خطر را از طریق هشدارهای صوتی و نوری به ساکنین و مسئولان ایمنی اطلاع می‌دهد. این سیستم‌ها به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند.

 

اجزای کلیدی سیستم اعلام حریق

شستی اعلام حریق برای فعال‌سازی دستی هشدار

شستی هشدار

ابزاری برای فعال‌سازی دستی سیستم در مواقع اضطراری است.

برای اطلاعات بیشتر درباره انواع شستی اعلام حریق کلیک کنید

کنترل پنل مرکزی اعلام حریق

پنل مرکزی کنترل

وظیفه پردازش اطلاعات دریافتی از دتکتورها و فعال‌سازی هشدارها را بر عهده دارد.

برای اطلاعات بیشتر درباره کنترل پنل مرکزی کلیک کنید

کابل مقاوم در برابر حریق برای سیستم‌های ایمنی

کابل‌ مقاوم

در شرایط سخت محیطی عملکرد سیستم را تضمین می‌کنند.

برای اطلاعات بیشتر درباره کابل مقاوم حریق کلیک کنید

چراغ نشانگر اعلام حریق جهت نمایش وضعیت سیستم ایمنی

آژیرها و چراغ‌های هشدار

ابزارهای صوتی و نوری برای اعلام خطر به ساکنین.

برای اطلاعات بیشتر درباره چراغ نشانگر و آژیر کلیک کنید

دتکتور اعلام حریق برای شناسایی دود و حرارت

دتکتورهای اعلام حریق

دتکتور دودی، دتکتور حرارتی، دتکتور ترکیبی، دتکتور گاز (CO و متان)

برای اطلاعات بیشتر درباره انواع دتکتورها کلیک کنید

انواع سیستم‌های اعلام حریق

سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional) سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر (Addressable) سیستم اعلام حریق بی سیم (Wireless)
  • در ساختمان‌های کوچک و متوسط استفاده می‌شود و امکان تشخیص حریق در یک منطقه مشخص را فراهم می‌کند.
  • برای ساختمان‌های بزرگ و پیچیده طراحی شده است و مکان دقیق وقوع حریق را نشان می‌دهد.
  • یک سیستم بی‌سیم است که بدون نیاز به سیم‌کشی، از امواج رادیویی برای تشخیص و اعلام آتش‌سوزی استفاده می‌کند.

مزایای سیستم اعلام حریق

 

  1. تشخیص سریع حریق و اطلاع‌رسانی فوری به افراد.
  2. کاهش خسارات جانی و مالی با واکنش سریع به آتش‌سوزی.
  3. هماهنگی با سیستم‌های اطفای حریق برای مهار سریع‌تر آتش.
  4. انطباق با استانداردهای ایمنی معتبر مانند NFPA و استاندارد ملی ایران.
مفاهیم و اجزای سیستم اطفا حریق

سیستم اطفا حریق چیست؟

 

سیستم‌های اطفای حریق به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند و برای خاموش کردن یا مهار آتش طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها نقش حیاتی در کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی دارند.

 

اجزای کلیدی سیستم اطفا حریق

شیرآلات و متعلقات سیستم آتش‌نشانی برای کنترل جریان آب

شیرآلات و متعلقات

مانند شیر یک‌طرفه، فلو سوییچ و مانومتر

برای اطلاعات بیشتر درباره شیرآلات و متعلقات کلیک کنید

سپرینکلر سیستم اطفای حریق برای پخش آب در مواقع آتش‌سوزی

انواع اسپرینکلرها

توزیع‌کننده مواد خاموش‌کننده.انواع مختلف مانند اسپرینکلر دما ثابت و اسپرینکلر واکنش سریع.

برای اطلاعات بیشتر درباره انواع اسپرینکلرها کلیک کنید

جعبه آتش‌نشانی مجهز به شلنگ و تجهیزات ایمنی

جعبه‌های آتش‌نشانی (Fire Hose Cabinet)

شامل فایرباکس و هوزریل برای خاموش کردن دستی آتش.

برای اطلاعات بیشتر درباره جعبه های آتش‌نشانی کلیک کنید

وستر پمپ و تابلو برق برای تأمین فشار آب در سیستم اطفای حریق

بوستر پمپ و تابلو برق

برای تأمین فشار آب مورد نیاز سیستم اطفای حریق.

برای اطلاعات بیشتر درباره بوستر پمپ و تابلو کلیک کنید

لوله‌کشی و اتصالات مقاوم در برابر حرارت برای سیستم‌های آتش‌نشانی

لوله‌کشی و اتصالات مقاوم

برای انتقال مواد خاموش‌کننده مانند آب یا فوم

برای اطلاعات بیشتر درباره لوله کشی و اتصالات مقاوم کلیک کنید

انواع سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک

سیستم اسپرینکلر آبی سیستم گازی (FM200) سیستم فوم سیستم دی‌اکسید کربن (CO₂)
  • این سیستم برای محیط‌های مسکونی و تجاری مناسب بوده و آب را به‌عنوان ماده خاموش‌کننده استفاده می‌کند.
  • گزینه‌ای ایده‌آل برای اتاق‌های سرور و فضاهای حساس است که با گازهای بی‌ضرر آتش را خاموش می‌کند.
  • مناسب برای انبارهای مواد شیمیایی و محیط‌های صنعتی.
  • فوم برای پوشش‌دهی و خفه کردن آتش به‌کار می‌رود.
  • مناسب برای فضاهای بسته با حداقل حضور افراد.
  • با کاهش اکسیژن، آتش را مهار می‌کند.

تفاوت سیستم اعلام حریق و سیستم اطفا حریق

ویژگی‌ها سیستم اعلام حریق سیستم اطفای حریق
هدف تشخیص و اطلاع‌رسانی سریع حریق مهار و خاموش کردن آتش
اجزا دتکتور حریق، پنل مرکزی، آژیر و شستی لوله‌کشی، اسپرینکلر، بوستر پمپ، کپسول
کاربرد مناسب برای همه ساختمان‌ها مناسب برای محیط‌های پرخطر و صنعتی
عملکرد هشدار به ساکنین و مسئولان ایمنی اقدام فوری برای خاموش کردن آتش

ارتباط بین سیستم اعلام حریق و سیستم اطفا حریق


سیستم‌های اعلام حریق و اطفا حریق به‌صورت مکمل عمل می‌کنند تا ایمنی افراد و اموال را در برابر خطرات ناشی از آتش‌سوزی تأمین کنند. این دو سیستم نقش مهمی در کاهش خسارات و حفاظت از ساختمان‌ها دارند.

هماهنگی در عملکرد اعلام حریق و اطفا حریق

سیستم اعلام حریق با تشخیص سریع وقوع آتش‌سوزی و ارسال هشدار، نقش کلیدی در شروع واکنش‌های لازم دارد. این هشدار می‌تواند به سیستم اطفا حریق منتقل شود تا فرآیند مهار آتش به‌صورت خودکار آغاز شود.

سرعت در واکنش به حریق

زمان بین تشخیص حریق توسط سیستم اعلام حریق و فعال‌سازی سیستم اطفا حریق بسیار کوتاه است. این سرعت عمل باعث کاهش خسارات احتمالی و مهار سریع‌تر آتش می‌شود.

انطباق با استانداردهای اعلام و اطفا حریق

سیستم‌های اعلام حریق و اطفا حریق مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی طراحی و اجرا می‌شوند. این انطباق باعث اطمینان از عملکرد صحیح این سیستم‌ها در مواقع بحرانی می‌شود.

یکپارچگی سیستم اعلام حریق و اطفا حریق در ساختمان‌های هوشمند

در ساختمان‌های هوشمند، سیستم اعلام حریق به پنل کنترل مرکزی متصل است و می‌تواند سیستم اطفا حریق مناسب را فعال کند. برای مثال، اطلاعات دقیق درباره مکان حریق از طریق سیستم اعلام حریق به سیستم اطفا حریق ارسال می‌شود و تجهیزات مناسبی مانند اسپرینکلر آبی، فوم یا گاز فعال می‌شوند.

مثال کاربردی 

در یک ساختمان تجاری، دتکتور دود در طبقه‌ای وقوع حریق را شناسایی می‌کند و بلافاصله سیستم اعلام حریق فعال می‌شود. این سیستم هشدار را به سیستم اطفا حریق ارسال می‌کند و اسپرینکلرهای آبی یا دیگر تجهیزات اطفا در منطقه موردنظر فعال می‌شوند.

راهنمای نصب سیستم اعلام حریق

1. طراحی و برنامه‌ریزی اولیه سیستم اعلام حریق

  • تحلیل ریسک ساختمان
    مناطقی مانند آشپزخانه، اتاق سرور، پارکینگ و انبارها به عنوان نقاط پرخطر شناسایی می‌شوند. همچنین، ابعاد و کاربری ساختمان همراه با تعداد طبقات بررسی می‌شود تا سیستم مناسبی انتخاب گردد.
  • انتخاب نوع سیستم مناسب
    ساختمان‌های کوچک به سیستم متعارف (Conventional) نیاز دارند، درحالی‌که برای ساختمان‌های بزرگ و پیچیده، سیستم آدرس‌پذیر (Addressable) یا هوشمند گزینه بهتری است.
  • ترسیم نقشه‌های دقیق
    نقشه‌های جانمایی شامل مکان دتکتورها، پنل کنترل، آژیرها و شستی‌ها مطابق با استانداردها طراحی می‌شوند.

2. نصب تجهیزات سیستم اعلام حریق

دتکتورها (آشکارسازها):

  • نصب دتکتور دودی در سقف.
  • نصب دتکتور حرارتی در مکان‌های پرخطر.
  • استفاده از دتکتورهای ترکیبی برای دقت بالاتر.

پنل کنترل اعلام حریق:

آژیرها و چراغ‌های هشدار:

  • جانمایی مناسب آژیر اعلام حریق برای شنیدن هشدار در تمام فضاها.
  • نصب چراغ‌های هشدار برای مکان‌های پر سر و صدا.

شستی اعلام حریق:

  • نصب شستی‌ها در مسیرهای خروج اضطراری با ارتفاع استاندارد 1.2 متر.

3. کابل‌کشی و سیم‌کشی اعلام حریق

  • استفاده از کابل‌های مقاوم در برابر حریق مطابق استاندارد BS 7629.
  • جداسازی کابل‌های برق و اعلام حریق برای جلوگیری از تداخل.

4. آزمایش و راه‌اندازی سیستم اعلام حریق

  • بررسی عملکرد دتکتور دودی با اسپری دود مصنوعی.
  • آزمایش دتکتور حرارتی با تست‌کننده حرارتی.
  • بررسی عملکرد آژیرها و چراغ‌های هشدار و اطمینان از صحت عملکرد.
  • تهیه گزارش تست و ارائه برای دریافت تاییدیه آتش‌نشانی.

راهنمای نصب سیستم اطفا حریق

1. طراحی و برنامه‌ریزی اولیه سیستم اطفا حریق

تحلیل ریسک آتش‌سوزی:
شناسایی نوع حریق (جامدات، مایعات، گازها) برای انتخاب ماده خاموش‌کننده مناسب.

انتخاب نوع سیستم اطفا حریق:

  • اسپرینکلر آبی: مناسب برای ساختمان‌های مسکونی و اداری.
  • سیستم اطفای گازی (FM200): مناسب برای اتاق‌های سرور.
  • سیستم اطفای فوم: مناسب برای انبار مواد شیمیایی.

2. نصب تجهیزات سیستم اطفای حریق

لوله‌کشی و اتصالات:

  • استفاده از لوله‌های مانیسمان رده 20 یا 40 طبق استاندارد NFPA 13.
  • اطمینان از محکم بودن اتصالات و عدم نشتی.

اسپرینکلرها:

  • جانمایی و نصب اسپرینکلر آبی در سقف با فاصله استاندارد.

پمپ‌ها و بوستر پمپ آتش‌نشانی:

  • نصب بوستر پمپ آتش‌نشانی در موتورخانه با رعایت استانداردهای ایمنی.

3. آزمایش و راه‌اندازی سیستم اطفا حریق

  • کنترل فشار لوله‌ها و ارزیابی عملکرد اسپرینکلرها.
  • تهیه گزارش عملکرد برای تاییدیه نهایی از سازمان آتش‌نشانی.

نکات پایانی

  • بازدیدهای دوره‌ای: تست‌های منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم اعلام و اطفای حریق.
  • آموزش کاربران: نحوه استفاده از شستی اعلام حریق، کپسول آتش‌نشانی و تجهیزات آتش‌نشانی.
  • گزارش‌دهی: مستندسازی تست‌ها برای ارائه به مراجع ذی‌صلاح.

با رعایت این مراحل، طراحی و اجرای سیستم اعلام حریق و سیستم اطفا حریق مطابق با استانداردهای NFPA، BS 5839 و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان انجام می‌شود.

جمع‌بندی

ترکیب سیستم اعلام حریق و سیستم اطفای حریق در هر ساختمان، بهترین راهکار برای حفظ ایمنی جان و مال ساکنین است. با طراحی استاندارد و نصب اصولی این سیستم‌ها، می‌توان ریسک آتش‌سوزی را به حداقل رساند و از خسارات مالی و جانی جلوگیری کرد.

پروژه‌های اجرایی ما

تجربه‌ای عملی در طراحی و نصب سیستم‌های ایمنی

با ما در ارتباط باشید

برای مشاوره، درخواست خدمات، یا هرگونه سؤال درباره طراحی و نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، کافیست فرم زیر را تکمیل کنید. تیم متخصص ما آماده پاسخگویی به شما هستند. ایمنی شما، اولویت ماست!