هلی پد در ساختمان چیست؟
هلی پد به سطحی مشخص و ایمن روی ساختمان‌های بلند گفته می‌شود که برای نشست و برخاست بالگردها طراحی شده است. این سازه معمولاً در ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از 40 متر اجباری است و بر اساس ضوابط سازمان هواپیمایی کشوری (دستورالعمل 4314) ساخته می‌شود. هلی‌پد در عملیات‌های اضطراری مانند امداد و نجات، خدمات پزشکی اضطراری (HEMS)، آتش‌نشانی هوایی، بازرسی تأسیسات نفت و گاز (HOGIS)، و حتی حمل بار خارجی (Sling) در مناطق صعب‌العبور کاربرد دارد. هلی‌پد می‌تواند بخشی از یک هلی‌پورت مرتفع باشد و معمولاً در بالاترین نقطه ساختمان قرار می‌گیرد تا دسترسی به حریم پروازی آزاد باشد.
ویژگی‌های هلی پدها
روشنایی هلی پد برای عملیات شبانه
روشنایی هلی پد یکی از مهم‌ترین عوامل برای انجام عملیات در شب یا شرایط جوی نامناسب است. سیستم روشنایی شامل موارد زیر است:
- چراغ‌های مرزی: با رنگ سبز یا زرد و فاصله 3 تا 5 متر برای مشخص کردن حدود هلی پد.
- چراغ‌های مرکزی: نور سفید با شدت بالا برای تعیین نقطه فرود.
- چراغ‌های جهت‌نما: برای نشان دادن جهت باد و مسیر ورود و خروج بالگرد.
شدت نور باید حداقل 10 لوکس باشد و منبع تغذیه اضطراری مانند ژنراتور نیز ضروری است.
روشنایی هلی پد برای عملیات شبانه
ساخت و ساز هلی پد
ساخت هلی‌پد شامل طراحی سازه‌ای مقاوم، انتخاب مصالح با دوام (مانند بتن مسلح یا فولاد)، و رعایت استانداردهای لرزه‌نگاری (Seismic) است. محل باید در بالاترین نقطه ساختمان باشد و مسیرهای دسترسی به آن برای امدادرسانی سریع طراحی شود. همچنین، باید موانع اطراف (مانند دکل‌ها یا آنتن‌ها) حذف یا جابه‌جا شوند تا حریم پروازی ایمن ایجاد شود.
ساخت و ساز هلی پد
دستورالعمل 4314 سازمان هواپیمایی کشوری بندهای زیر را برای ساخت هلی‌پد الزامی کرده است:
- ابعاد و مساحت:
- حداقل 25×25 متر برای بالگردهای سبک (مانند Bell 206) و 40×40 متر برای بالگردهای سنگین (مانند Sikorsky S-92).
- منطقه ایمنی (Safety Area) با عرض اضافی 5 متر در اطراف.
- ظرفیت باربری:
- تحمل حداقل 1.5 برابر وزن سنگین‌ترین بالگرد مورد استفاده ( مثلاً 7.5 تن برای بالگرد 5 تنی).
- شیب سطح:
- حداکثر 2 درجه برای جلوگیری از لغزش و تخلیه آب.
- حریم پروازی:
- زاویه شیب ورودی/خروجی (Approach/Departure Path) حداقل 8 درجه و عاری از موانع تا شعاع 150 متر.
- سیستم روشنایی:
- نصب چراغ‌های مرزی، مرکزی و جهت‌نما با منبع تغذیه اضطراری.
- علامت‌گذاری:
- حرف “H” در مرکز، خطوط مرزی و نقاط تماس مطابق استاندارد ایکائو.
- تجهیزات ایمنی:
- نصب سیستم اطفای حریق (فوم یا پودر) و بادسنج برای سنجش سرعت و جهت باد.
- دسترسی:
- مسیر مستقیم به ورودی ساختمان (مانند آسانسور یا پلکان) با عرض حداقل 2 متر.
- مقاومت لرزه‌ای:
- طراحی بر اساس آیین‌نامه 2800 ایران برای مناطق زلزله‌خیز.
- مجوز و بازرسی:
- ارائه نقشه‌ها به سازمان هواپیمایی و انجام بازرسی پس از ساخت.
این بندها برای کاربری‌های خاص (مانند HEMS، HOGIS یا Sling) ممکن است تکمیل یا تعدیل شوند.
- ارائه نقشه‌ها به سازمان هواپیمایی و انجام بازرسی پس از ساخت.
ویژگی‌های هلی‌پد بیمارستان
هلی‌پد بیمارستان برای خدمات پزشکی اضطراری (HEMS) طراحی شده و ویژگی‌های زیر را دارد:
- موقعیت: نزدیک به بخش اورژانس (حداکثر 50 متر فاصله).
- ابعاد: حداقل 30×30 متر برای بالگردهای امدادی (مانند Eurocopter EC135).
- ایمنی: سیستم اطفای حریق پیشرفته (فوم و آب) و نرده‌های محافظ.
- روشنایی: نورپردازی قوی (20 لوکس) برای عملیات شبانه.
- دسترسی: مسیر انتقال بیمار با برانکارد (عرض 2 متر) و آسانسور اختصاصی.
- حریم: عاری از دود اگزوز یا موانع عمودی برای فرود ایمن.
سازمان هواپیمایی کشوری: بررسی انطباق با دستورالعمل 4314 و صدور مجوز بهره‌برداری.
شهرداری: تأیید نقشه‌های سازه‌ای و رعایت ضوابط شهرسازی.
آتش‌نشانی: تأیید سیستم‌های ایمنی و اطفای حریق.
سازمان محیط زیست: در صورت نزدیکی به مناطق حفاظت‌شده یا حساس.
مدارک موردنیاز شامل نقشه‌های فنی، مدارک مالکیت، برنامه عملیاتی و ارزیابی لرزه‌نگاری است.